Những món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Rằm Tháng Giêng để cả năm phát tài, phát lộc

Rằm tháng Giêng hay còn gọi Tết Nguyên Tiêu là ngày rằm rất quan trọng trong đời sống tâm linh của người dân Việt Nam, cần phải chuẩn bị đầy đủ. Vậy ý nghĩa rằm tháng Giêng, thời gian, cần những món ăn và văn khấn như thế nào? Mời các bạn cùng tham khảo bài viết dưới đây.

1Ý nghĩa của mâm cỗ cúng rằm tháng giêng

Ngày rằm tháng Giêng (15/1 Âm lịch), ngày trăng tròn đầu tiên của năm mới, theo tục xưa gọi là: Tết Nguyên Tiêu. Năm 2019 này, rằm tháng Giêng rơi vào ngày 19/2 Dương lịch.

Vào ngày này người Việt Nam thường đi lễ Chùa, lễ Phật để cầu mong cho sự bình yên, khỏe mạnh quanh năm. Đây là lễ tiết quan trọng trong năm nên ông bà ta có câu: "Lễ Phật quanh năm không bằng ngày rằm tháng Giêng".

Tùy vào điều kiện kinh tế và phong tục tập quán mà mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng mỗi gia đình, mỗi vùng miền có thể khác nhau nhưng đều là để thể hiện tấm lòng thành kính và biết ơn của con cháu đối với ông bà, tổ tiên, Phật thánh, Thố công, thần tài và cầu mong một năm an lành, may mắn.

2Mâm cỗ cúng Phật rằm tháng Giêng

Mâm cúng ngày rằm tháng Giêng cũng phải có đầy đủ các vị trong ẩm thực. Vị mặn của nước chấm, vị cay của ớt, vị chua của dưa hành, vị ngọt của bánh. Khi cúng, mâm cỗ phải đủ đầy, cầu mong yên ấm an lành, nhiều tài lộc để xua đi những đen đủi có thể đến trong năm mới.

Dưới đây là một số món ăn thường gặp trong mâm cỗ cúng Rằm tháng Giêng tỏ lòng biết ơn với ông bà, tổ tiên, Phật thánh và cầu mong một năm an lành, may mắn, phát tài, phát lộc bạn có thể tham khảo:

Bánh chưng

Món ăn đầu tiên góp mặt trong mâm cúng Tết Nguyên tiêu – Rằm đầu tiên của năm mới là bánh chưng. Bánh chưng tượng trưng cho trời, như một lời cầu vạn sự được vuông tròn trong năm mới.

Xôi gấc

Đĩa xôi gấc trong mâm cúng ông bà tổ tiên ngày rằm đầu tiên của năm mới sẽ giúp cho mâm cỗ được nổi bật hơn. Không những thế màu đỏ của xôi gấc còn mang ý nghĩa của sự may mắn, mọi điều tốt đẹp.

Xem thêm: Cách nấu xôi gấc dẻo mềm, thơm ngon.

Hoa quả

Không chỉ riêng ngày rằm tháng Giêng mà tất cả các ngày lễ trong năm, hoa tươi và một đĩa ngũ quả là thứ không thể thiếu trên bàn thờ cúng tổ tiên. Tùy theo từng vùng miền mâm ngũ quả có sự khác nhau. Trên mâm ngũ quả của người miền Nam thường gồm mãng cầu Xiêm, dừa, đu đủ, xoài, sung, với ý nghĩa “cầu sung túc vừa đủ xài”.

Còn mâm ngũ quả người miền Bắc hầu hết các loại quả đều có thể bày lên nhưng chuối là luôn là thức quả không thể thiếu. Bởi vì theo quan niệm truyền thống, những quả chuối bày lên mâm ngũ quả cong lên ôm lấy mang ý nghĩa đùm bọc.

Gà luộc

Gà không chỉ là lễ vật dễ kiếm, dễ chế biến, mà hình ảnh gà trống còn chứa đựng nhiều ý nghĩa tốt đẹp. Gà không chỉ là món ăn quen thuộc trong bữa cơm hàng ngày mà trong các ngày lễ Tết, đây cũng là món ăn không thể thiếu.

Xem thêm: Cách luộc gà ngon, vàng ruộm và không bị nứt da.

Bánh trôi, bánh chay

Bánh trôi bánh chay (chè trôi nước) cũng là món không thể thiếu trong mâm cỗ cúng Rằm. Theo quan niệm của người Việt, việc cúng bánh trôi bánh chay là mong muốn cho mọi việc quanh năm sẽ được trôi chảy, thông suốt.

Chân giò

Trong phong tục cổ truyền của người Việt, chân giò lợn là một thức quan trọng trong mâm cúng. Chân giò lợn khi cúng bằng tiếng Hán Việt gọi là trư túc. Nhưng “trư” (lợn) đồng âm với “chư” (mọi thứ), còn “túc” (chân) còn có nghĩa là “sung túc, no đủ”.

Việc cúng chân giò lợn có thể được hiểu là mong muốn cho năm mới được đầy đủ, sung túc hơn. Song vì món chân giò lợn đòi hỏi nhiều thời gian và công sức chế biến nên giờ đây, nhiều gia đình đã thay món chân giò lợn bằng giò chả.

Với mâm cúng gia tiên, người miền Nam còn bổ sung thêm món thịt kho tàu và canh khổ qua với hy vọng năm mới nhiều niềm vui, hạn phúc, may mắn.

** Mâm cỗ cúng Phật bạn có thể tham khảo:

- Xôi đỗ xanh/ xôi gấc/ xôi vò.

- Một đĩa xào chay tổng hợp.

- Hoa quả.

- Giò lụa chay.

- Nem chay rán.

- Đậu đũa luộc.

- Canh nấm/ Canh rau củ chay.

- Gỏi/ Nộm chay.

- Bánh trôi nước.

Cỗ chay trong mâm lễ cúng Phật có thể làm nhiều món, ngoài ra, trên mâm cỗ nên sử dụng các món ăn với màu sắc tượng trưng cho ngũ hành. Màu đỏ tượng trưng cho hành hỏa, xanh của hành mộc, đen của hành thổ, màu trắng của hành thủy, màu vàng hành kim. Ăn cơm chay là một cách hướng tới sự cân bằng, thanh thản trong tâm hồn.

** Mâm cỗ cúng gia tiên bạn có thể tham khảo:

- Gà luộc.

- Xôi đỗ hoặc bánh chưng.

- Canh măng xương/ Canh của quả nấu xương/ Canh miến thịt.

- Đĩa thịt xào tổng hợp.

- Chả giò.

- Nem rán.

- Đĩa nộm/ hành muối.

Những món ăn trong mâm cỗ cúng Gia Tiên cũng thể hiện những ước mong riêng của người Việt. Bánh chưng tượng trưng cho sự sinh sôi nảy nở của muôn loài; thịt lợn đã chế biến thuộc về âm, dưa hành rau củ thuộc về dương, âm dương hài hòa tượng trưng cho sự phát triển.

Ngoài ra trong mâm cỗ còn có thể có thêm cơm tẻ là lương thực hàng ngày. Mâm cỗ có nếp có tẻ, có âm dương đẩy đủ để sinh sôi nảy nở. Bát nước chấm đặt giữa mâm hình tròn tượng trưng cho trời đất vũ trụ, kết nối cổ kim.

Các vật phẩm khác như:

- Hương hoa vàng mã.

- Đèn nến.

- Trầu cau.

- Rượu.

Nếu điều kiện kinh tế hạn hẹp, chúng ta chỉ cần pha một ấm trà, vài chén rượu, hoa quả, mấy nén nhang với lòng thành kính.

3Văn khấn Tết nguyên tiêu (Rằm tháng Giêng) tại nhà

4Những kiêng kỵ tránh gặp phải trong ngày rằm tháng Giêng theo quan niệm dân gian

- Tránh đánh vỡ, làm hỏng đồ đạc trong nhà.

- Không để thùng gạo trong nhà lộ đáy.

- Kiêng câu cá vào ngày này.